Wielogłosowość w Europie

Najstarszym dowodem wielogłosowości jest irlandzki epos z 3/4 w. w którym jest wzmianka o śpiewie trzygłosowym. W 7 w. w Szymskiej Schola Cantorum pojawiła się grupa zwolenników śpiewu równoległego w 5cz lub 4cz zwana parafonistami, ich przeciwnicy to antyparafoniści.
Wielogłosowość zanim została przyjęta do muzyki kościelnej istniała wcześniej w praktyce ludowej, a jej początki sięgają formacji przedklasowej.
Pierwszą w historii formą muzyki wielogłosowej jest ORGANUM. Organum to dwugłosowa wstawka w liturgicznych formach jednogłosowych. W rozwoju organum można wyróżnić 3 etapy:
1. 9 w. – 11 w. } okres wczesnego organum we Francji, Italii i Anglii. Polegało na prowadzeniu głosu w równoległych kwartach albo kwintach, w technice rytmicznej nota contra notam. Melodia główna leżała w głosie dolnym – vox principalis. Głosem towarzyszącym vox principalis był vox organalis. Oba głosy miały ten sam tekst, rytmikę i rysunek melodyczny.
Na przełomie 10 i 11 w. działał Gwidon z Arezzo, który wydał 4 traktaty, a wśród nich MIKROLOGUS, czyli krótka rozprawa, w której opisał dokładny przebieg organum i rozgraniczył je na 2 typy:
a) Starszy durowy (kwartowy)
b) Nowy molowy – który zaczynał się unisono.

Gwidon z Arezzo wyróżnił 3 typy heksachordów:
1 Naturalny od c
2 Durowy od g
3 Molowy od f

Stopnie heksachordów nazwał początkowymi zgłoskami hymnu do św. Jana. Później inny teoretyk zmienił Ut na Do.
W traktacie „De arte musice” Johannesa Cottona opisany jest typ organum o ruchu przeciwnym głosów, zwana discantus.

2. W opactwie Saint Martial powstaje nowy typ organum – organum melizmatyczne.
Trzygłosowe organum to tripium
Czterogłosowe – quadroplum